De relatie met de ander gaat via jou en jezelf

Wat zou je het liefste willen? Marije is 46 jaar, moeder van drie kinderen en de partner van Mark. Hun relatie is op dit moment gespannen door de drukte van een opgroeiend gezin, een eigen bedrijf en het feit dat Mark minder goed in zijn vel zit, soms geïrriteerd kan reageren of zich juist terugtrekt. Ze voelt zich niet gezien en mist de energie en het contact zoals dat er vroeger wel was.

Respectvol

Op de vraag wat ze het liefste zou willen antwoord ze: “Dat we het goed en gezellig hebben met elkaar”. Wanneer is het goed en gezellig voor jou? “Wanneer we respectvol met elkaar om kunnen gaan”. Dus je wilt graag dat Mark jou respecteert en waardeert? Met andere woorden: dat jij helemaal mag zijn wie jij bent…, klopt dat? Ze knikt instemmend. Dan nu de vraag: respecteer jij Mark helemaal voor wie híj is? Er valt een kort moment van stilte; “Nee…, ik kan hem niet volledig respecteren zoals hij nu is, zoals hij zich nu gedraagt…”.

Verlangen

Dus je vraagt iets van hem om aan jou te geven, waarvan je zélf nog niet in staat bent om het überhaupt aan hem te geven? Dat is een redelijke “arrogante” positie, die we allemaal maar al te vaak in kunnen nemen: “Ik verlang iets van jou, wat ik zelf niet waar kan maken”. Als in: ik verlang van jou om op tijd te komen, maar zelf ben ik regelmatig te laat…

Aanvaarden

En respecteren of aanvaarden wil niet zeggen dat je het ermee eens hoeft te zijn of het leuk moet gaan vinden. Je kan zeggen: ik respecteer, accepteer en aanvaard jou voor wie jij bent. Zelfs wanneer je zo reageert. Maar ik ben het er niet mee eens. Weet dat je daar mijn grens over gaat. Je mag die grens overgaan, maar weet dat het effect heeft op de relatie tussen jou en mij. Als met kindermishandeling: ik aanvaard dat er kindermishandeling is. Waarom? Nou, omdat het er ís, het bestaat, het ís er. Maar ik wijs het resoluut af, ik ben er fel op tegen.

Mild en meedogenloos

Je mag daar mild en meedogenloos zijn. Sterker nog; er is een noodzaak. Ook en vooral in de relatie. Mild naar het gedrag en het oordeel van de ander. Naar dat stuk van de ander dat misschien heel hard, afstandelijk en negatief overkomt. Is het immers in essentie de bedoeling van Mark om geïrriteerd en afstandelijk te zijn? Of jou een negatief gevoel te geven? Marije schudt zachtjes haar hoofd; “Nee, dat denk ik niet…” Dus mild naar de ander, en vervolgens meedogenloos in het duidelijk aangeven van jouw grens: ik zie hoe je reageert, dat mag je doen, maar weet dat je hier voor mij een grens over gaat en dat het effect heeft op de verbinding tussen jou en mij.

Verantwoordelijkheid

Daarin laat je de ander vrij om te mogen zijn wie hij is én ga je tegelijkertijd staan voor wat goed en kloppend is voor jou. Niet vanuit gelijk krijgen en overtuigen en vertellen wat jij vindt, maar juist wat het met je doet: het maakt dat ik me verdrietig, boos en alleen voel, maar het maakt me vooral heel erg bang als je op die manier reageert…

Vervolgens is het aan de ander welke keuze hij of zij daarin wil maken… Je legt de verantwoordelijkheid terug bij wie het hoort. Zodat die ook de prijs kan voelen die betaald wordt voor zijn of haar acties. Jij bent misschien de oorzaak van hoe Mark zich voelt, maar je bent daar niet verantwoordelijk voor. Andersom is Mark ook niet verantwoordelijk voor wat zijn reacties met jou doen. Daar heb je jezelf in te dragen. Hoe lastig, verdrietig en alleen dat soms ook kan voelen.

Duidelijkheid

Duidelijkheid is dus essentieel: de ander weet immers niet altijd waar jouw grens ligt, en dus heb je die aan te geven. Zodat je jouw “goed voelen” niet afhankelijk gaat maken van de ander, maar dat de ander wel ziet dat ie daar een keuze in heeft áls de relatie er voor hem of haar toe doet. Mild én meedogenloos dus.

Zelfrespect

Dan de volgende laag: als jij respect belangrijk vindt, en jij vindt het belangrijk om elkaar te respecteren… jij hem, hij jou… Respecteer jij jezelf dan volledig voor wie JIJ bent? “Een beetje…”. Ik herhaal de vraag: respecteer jij jezelf vollédig voor wie jij bent? Met al je plussen en je minnen, je mitsen en je maren? “Nee, eigenlijk niet dan…” Dus je vraagt aan Mark om jouw “gaten” in jouw zelfrespect te vullen, daar waar jij het zelf niet kunt? Dat is niet alleen risicovol, maar ook “oneerlijk”. Hij zal daar namelijk nooit aan kunnen voldoen. Die gaten zullen er altijd blijven en iedere keer wanneer het hem niet lukt ga jij dat voelen. Bovendien heeft hij geen idee waar die gaten zitten en je legt hem daarmee een enorme last op. Je hebt hem te ontdoen van de plicht om daar voor jou te moeten zorgen. Dat is niet zijn taak. Evenmin dat het jouw taak is om daar voor hem te moeten zorgen.

Verbinding

En dat is de reden waarom je jezelf op de allereerste plek hebt te zetten. Jij hebt daar werk te doen. Zodat je kunt zeggen: fijn als je me respecteert, waardeert en support geeft. Maar als het jou niet lukt om mij dat te geven, dan is dat nog steeds pijnlijk en verdrietig, maar dan kán ik het mezelf geven. Zodat je jouw geluk, rust en goed voelen niet afhankelijk gaat maken van het gedrag of de aanwezigheid van de ander. De relatie met de ander en het behouden van de verbinding, gaat dus niet vía de ander, maar die gaat via de relatie tussen jou en jezelf.