Aanvaarding doorsnijdt je weerstand
“Ik word soms gek van die onrust. Ik begrijp het gewoon niet. Ik kan echt gefrustreerd raken door de kleinste dingen. Op de meest onbenullige momenten krijg ik dan hartkloppingen of druk op de borst. Word dan boos en onredelijk naar de mensen om me heen. Ik wil weten waar het vandaan komt. Wat ik moet doen…”
Zoeken naar antwoorden
Hij is begin vijftig en is naarstig op zoek naar antwoorden in de hoop dat ie daarmee iets in zichzelf kan veranderen. Zoals vaak ligt de oplossing hier buiten zijn eigen redelijkheid.
Stel dat je datgene waar je naar op zoek bent gevonden hebt, wat gaat het je brengen? Hij denkt even na en zegt dan: meer rust en ruimte. Meer ontspanning. Dat ik die frustratie en die boosheid niet meer voel en dat ik ook af ben van die hartkloppingen en dat drukkende gevoel hier. Hij wrijft met een hand over z’n borst. Hoelang ben je al op zoek? Hij aarzelt en zegt dan dat het eigenlijk al twee jaar wel aan de gang is. Hij glimlacht wanneer ik hem zeg dat hij mij een redelijk intelligente man lijkt. En dat als de oplossing hier in zijn hoofd had gezeten door het te willen begrijpen, dat ie dan na twee jaar zoeken het antwoord waarschijnlijk wel gevonden zou hebben… Oké, maar hoe dan wel?
Aanvaarding
Ik vraag hem of hij de onrust kan aanvaarden zoals die er is. Ja…, maar ik voel het natuurlijk liever niet. Aanvaard je het dan? Een stilte volgt… Nee, dan aanvaard ik het niet.
En aanvaarding is niet hetzelfde als berusting of goedkeuring. Dat je het er helemaal mee eens bent. Nee, aanvaarding kan in dit geval betekenen dat je de onrust verschrikkelijk vervelend vindt. Maar dat je tegelijkertijd zegt: “Ik baal ervan, maar ik aanvaard dat het er op dit moment is, hoe lastig en ingewikkeld ook”. Waarom is dat waardevol? Omdat er blijkbaar nu onrust is. Je kan wel iets anders willen, maar dat is er niet. Kijk eens of je de onrust kan ontmoeten precies zoals die zich laat zien. Zonder dat je het hoeft te veranderen. Hij sluit z’n ogen en merkt op dat de onrust en de druk op zijn borst afnemen. Aanvaarding is het zwaard waarmee de weerstand doorsneden wordt. En als de weerstand weg is, ontstaat er ruimte en ontspanning.
Reflex vs respons
Je zou onderscheid kunnen maken tussen de reflexmatige reactie die we hebben: het weg willen van de onrust en de druk op de borst. En de respons: die reactie die daadwerkelijk goed en kloppend voor je is. Met andere woorden: de reactie die bijdraagt aan de relatie tussen jou en jezelf. Maar al te vaak liggen de reflex en de respons heel dicht tegen elkaar aan. Ze zijn één en hetzelfde geworden. Het kan waardevol zijn om de ruimte tussen deze twee te vergroten. Zodat je de reflex leert herkennen, maar in staat bent om te wachten en te kijken en te voelen wat er nu daadwerkelijk gebeurt en wat een kloppende volgende stap zou kunnen zijn. Het bekende tot 10 tellen, maar dan met meer bewustzijn. Niet met als doel om de druk of de boosheid weg te laten vloeien, maar om juist geïnteresseerd te zijn in deze boosheid. Te leren wachten in het ongemak, zonder te weten hoe lang dat gaat duren en wat daar gaat komen. Maar nee; meestal kiezen we liever direct voor de actie. Willen we iets dóen. Immers als je de oplossing hebt, of het antwoord op de waarom-vraag weet, dán… En dus blijven we zoeken, altijd onderweg.
Thuis
Stel dat je het antwoord op de waarom-vraag ziet als een pakketje dat je bestelt bij de TNT-post. Je weet nog niet precies hoe het eruit zal zien, maar je doet de bestelling en geeft je naam en adres op. Waar moet je dan zijn om het pakketje in ontvangst te kunnen nemen? Thuis! Wanneer jij dan ondertussen steeds weg gaat van de plek waar je bent, steeds op zoek naar het juiste antwoord: in de veronderstelling dat je het zo snel mogelijk moet weten… Dan kan het zijn dat je op het moment dat de TNT bij je langskomt om het pakketje af te leveren…, je niet thuis bent om het te kunnen ontvangen. Met andere woorden; we zijn vaak zo druk in ons hoofd om iets te willen bereiken dat er geen ruimte meer is om datgene wat je echt nodig hebt te kunnen zien of te kunnen ontvangen.
Wanneer hij opnieuw contact wil maken met het drukkende gevoel is het eigenlijk al weg. “Ik moet even zoeken waar het is”, zegt hij. Ik vraag wat dat met hem doet. “Dat frustreert me, want ik wil daar weer contact mee maken”. En als je de beslissing neemt om deze frustratie dat het niet gaat zoals je wilt toe te laten, wat merk je dan. “Dan voel ik weer precies dat drukkende gevoel op mijn borst!”. En als je daar aandacht aan geeft en nieuwsgierig bent naar deze druk op je borst, wat merk je dan? “Dan ontstaat er weer meer ruimte. En meer ontspanning…”. Realiseer je dat we niet op de plek van ontspanning zijn uitgekomen door op zoek te gaan naar ontspanning. Maar juist door eerst de frustratie en de druk op de borst er te laten zijn.
Relatie tussen jou en jezelf
Het is dus van essentieel belang dat je in staat bent om te leren blijven precies op de plek waar je bent. Ook als dat ongemakkelijk is. Wanneer je jezelf toestaat om op die plek van onrust, druk op de borst of zelfs boosheid te blijven en daar nieuwsgierig te zijn, dan ontstaat er meer rust en ruimte. Ruimte die je in staat stelt om de reflex van de respons te scheiden en een meer passende beslissing te nemen. Een beslissing die daadwerkelijk bijdraagt aan de relatie tussen jou en jezelf en daarmee aan je gezondheid.
Juriaan Galavazi, arts en coach
