“Moeten” en het afschuiven van je verantwoordelijkheid

“Ik wil eigenlijk niet, maar ik sta hier omdat ik hier moet staan…”, zegt ze op het moment dat ze plaatsneemt voor de groep tijdens de training. Je moet helemaal niets, antwoord ik. Jij kiest ervoor om daar te gaan staan. Ze kijkt me vragend aan. “Dan kies ik ervoor om weer te gaan zitten…”. Ondertussen staat ze nog steeds en komt ze niet in beweging. Ik vervolg: realiseer je je dat er iets is in jou is dat wil gaan zitten, en dat er iets anders is dat er voor kiest om te blijven staan? En dat dat deel tot op dit moment net iets groter is? Ze geeft een voorzichtig knikje. Dus waar ga je voor kiezen? Ga je zitten, of blijf je staan met het risico dat je een nieuwe ervaring opdoet? Ze aarzelt en met een krachtige stem zegt ze; “Dan blijf ik staan…”

Ik moet

Ik moet het loslaten. Ik moet mijn werk afmaken. Ik moet het huis opruimen. Ik moet sporten. Ik moet beter voor mezelf zorgen. Ik moet meer tijd nemen om…
Alsof er één of andere grotere macht is dan jij die bepaalt wat jij “moet” doen. Of dat jij vindt dat je iets móet. Van wie? Van jezelf? Niks daarvan. Je kíest ervoor. Door te zeggen dat je iets “moet” doen, ontloop je je verantwoordelijkheid en ontneem je zelf je eigen energie.

Soms kan het lijken alsof je juist veel verantwoordelijkheid neemt: ik moet deze opdracht afmaken voor mijn werk. In feite ontloop je je verantwoordelijkheid. Je geeft het uit handen aan iets dat groter is dan jij. Het moet zo zijn, het kan niet anders. Alsof je geen keuze hebt. Daarmee kan je de schuld altijd geven aan iets dat buiten jou ligt. Het ligt dan immers niet meer aan jou dat je het zo druk hebt. Nee, je “moet” immers eerst je werk afmaken. En daarom is “moeten” de zoveelste escape waarmee we onze verantwoordelijkheid en lastigheden omzeilen. En daar betaal je een hoge prijs voor. Het lijkt alsof je heel goed bezig bent, maar ondertussen leg je onbewust de kwaliteit van jouw leven in handen van iets of iemand anders. Met andere woorden: je hebt het roer uit handen gegeven en daarmee plaatsgenomen in de wachtkamer van je eigen leven.

“ik kies ervoor om…”

De harde werkelijkheid is namelijk dat je er voor kíest. Zodra je “moeten” gaat vervangen voor “ik kies ervoor om…” gebeuren er twee dingen. De eerste is dat je verantwoordelijkheid neemt. Dat kan spannend zijn, maar creëert direct ook de ruimte om een andere keuze te kunnen maken. Als jij er immers voor kiest om het te doen, dan kan je er ook voor kiezen om het niet te doen… Daarnaast doet het iets met jouw energie. Op het moment dat JIJ ervoor kiest om iets wel (of niet) te doen. Wie beslist er dan? Precies; JIJ! En als JIJ het bent die beslist, wie staat er dan aan het roer? Inderdaad; ook JIJ!

Dus in plaats van dat je plaatsneemt in de wachtkamer van je leven, waarin je bent gaan zitten wachten en hopen. Totdat ooit, misschien, een keer het tij zodanig gaat veranderen dat het kloppend is voor jou. Neem je nu weer plaats aan het roer. En neem je daarmee weer leiding over jouw leven. Wat denk je dat dat gaat doen met jouw gevoel van kracht en (levens-)energie? Zal dat toenemen of afnemen?
En ja, soms kan het zo spannend zijn om leiding te nemen over ons eigen leven, dat we er nog liever voor kiezen om het uit handen te geven. En om de pijn te verzachten bedekken we het onder de noemer “moeten”. Het moet zo zijn, het kan niet anders… Wel degelijk.

Je kiest ervoor. Je kiest ervoor om het los te laten. Je kiest ervoor om je werk af te maken. Je kiest ervoor om het huis op te ruimen omdat je het prettig vind om in een opgeruimd huis te leven. Je kiest ervoor om te sporten om zo voor jezelf te zorgen. Jouw keuze. Jouw leven. Jouw kracht. Jouw pijn. Jouw gezondheid.

Juriaan Galavazi
Arts en coach