Een verslaving is niet tegen jou, maar juist vóór jou

De reis om afscheid te kunnen nemen van je verslaving gaat gepaard met het passeren van een aantal drempels. Je zult een aantal innerlijke draken moeten verslaan om uiteindelijk op die plek van rust uit te komen. Het strijden met deze draken is opnieuw zo spannend dat je daar het liefst vandaan wilt. En dat is waarom het zo’n verdraaid zware, lange en lastige weg kan weg kan zijn. Voor velen nog een soort utopia, het beloofde land vrij van verslavingen en een plek van rust en ontspanning. Het is waardevol om iemand de weg te vragen. Het liefst iemand die jou jouw eigen weg laat lopen en oog in oog laat komen met de draken die je tegenkomt.

Dit vult je verslaving op

De verslaving heeft dus in essentie iets goeds met je voor. Het probleem is niet de verslaving zelf, maar het feit dat we niet in staat zijn om onszelf de support te geven die we daadwerkelijk nodig hebben. Het gemis van support en ondersteuning wordt ingevuld door de verslaving. Het feit dat het het beste met je voor heeft, wil niet zeggen dat het ook het beste voor je ís.

Onderzoek de drijfveer van je verslaving

Wat zou je ten diepste willen? Wat wordt er daadwerkelijk ingevuld door de verslaving? Met andere woorden: welke waarde zou je in jouw leven willen bereiken en probeer je nu met je verslaving in te vullen? Dat kan bijvoorbeeld de waarde “rust” of “ontspanning” zijn. Of “vrijheid”, “geluk”, etc. Welke waarde wil je daadwerkelijk geven aan jouw leven? Stel dat dat de waarde “rust” is. Zijn er dan misschien andere manieren om deze waarde in te vullen? Zijn er andere wegen die leiden naar een plek van “rust”?

Verzet hoort bij verandering

“Wow!”, schreeuwt je hoofd; “Maar dat ga ik niet doen! Wat denk jij nou? Ik wil rust en ik weet dat deze gewoonte mij dat gaat geven! Denk maar niet dat ik dat ga verruilen voor iets anders waarvan ik nog niet weet wat het effect daarvan is!” De eerste draak op jouw pad: wanneer ik iets anders ga doen, wat krijg ik er dan voor terug? Deze plek voelt spannend. Een plek van mogelijke verandering. Je behoudt liever de destructieve relatie met de illusie van wat veilig en van wat bekend is dan dat je de weg van het onbekende in gaat. We hebben immers niet geleerd hoe we onszelf moeten begeleiden op de plek van niet-weten. Het liefste willen we weten waar we aan toe zijn. Maar alles wat wij weten is een optelsom van ervaringen, dingen die we geleerd hebben van onze ouders, leraren, vrienden en vriendinnen. Alles wat wij weten: komt dat uit het verleden, heden of uit de toekomst? Uit het verleden… Het verleden; is dat oud of is dat nieuw?  Oud… Wil je naar een oude plek, of naar een nieuwe plek? Wanneer je naar een nieuwe plek wilt, dan gaat dat dus alleen via de plek van niet-weten. Er is geen andere mogelijkheid. En dus zal je deze draak in de ogen moeten kijken en een (nog) onbekende weg inslaan.

Invloed van je netwerk op jouw verslaving

En als je dan al in verandering gaat komen, dan komt de volgende draak op je pad. Je maakt namelijk deel uit van een netwerk. Een netwerk van verbindingen. Je bent verbonden met de mensen om je heen: ouders, familie, vrienden, collega’s. Maar ook in materiële zin: verbindingen met de plek waar je woont, de auto die je rijdt, de vakanties die je onderneemt, de maatschappelijke status die je hebt verworven. Wanneer de beweging op weg naar het invullen van jouw waarde klein is, dan zullen mensen in je omgeving jouw verandering goedkeuren of je zelfs daartoe aanmoedigen. Maar wanneer de verandering grotere consequenties gaat hebben op de verbinding met je netwerk, bijvoorbeeld door het stoppen met je werk of het beëindigen van een relatie, dan komen de mensen om jou heen in het verzet. Omdat er een oeroud deel in hen wakker wordt: het deel dat heel graag wil dat deze verbindingen behouden blijven. En niet alleen bij hen, maar ook bij jou! Ook bij jou wordt het deel actief dat het liefste wil dat het netwerk blijft zoals het is. Dat staat immers voor veiligheid en vertrouwen… Wanneer je wil veranderen dan gaat het niet anders dan door het doorsnijden van één of meerdere verbindingen. Het doorsnijden van iets gaat áltijd gepaard met pijn. Verandering dóet pijn. Alleen door het doorsnijden van verbindingen kan je uitkomen op een plek van daadwerkelijk meer rust, vrijheid en geluk. Vanuit die vrijheid kan je weer verbindingen aangaan die je meer voeden in plaats van dat ze je leegtrekken.

Wegvluchten van pijn is niet de oplossing

De draak die hier op je pad komt is dus “pijn”. En opnieuw is er een deel in ons wat het liefste zo snel mogelijk daar van weg wil. Door daar van weg te gaan, sluit je de toegangsweg naar de plek waar je ten diepste wilt zijn. Het gaat erom jezelf te leren verzorgen op die plek van pijn op een andere manier dan de verslaving. Het kan zijn dat je nu nog meer frustratie en boosheid voelt. Ik hoor je zeggen: “Ja, maar hoe dan? Hoe bereik ik het beloofde land dat je me hier voorhoudt?” Het gaat er naar mijn idee om dat je leert om de schaal waarin je zit van binnenuit te repareren. In plaats van de scheuren aan de buitenkant te lijmen en dicht te plakken met schema’s van sport, bewegen, meditatie, yoga, etc. Weer iets dat móet en er bovenop komt. Niets mis met deze activiteiten totdat het je opnieuw weghoudt van de onzekerheid en de pijn. Het is een langdurig proces en er is niemand die jou op voorhand kan vertellen dat je het beloofde land zal bereiken. Sterker nog; er is niemand die dat vóór jou kan doen. Jij bent de enige die dat kan. En dat kan voelen als een lange en eenzame weg. Je kan daarin wel vergezeld worden. Je zal zelf moeten gaan ervaren wie voor jou de beste reisgenoot is. Het is geen quick fix en vaak een pad van vallen en opstaan en bewust en wakker blijven. En vooral jezelf leren de support te geven in de moeilijke momenten van tegenslagen. Dat gaat alleen maar door er, onder begeleiding, mee in aanraking te blijven komen, de draken in de ogen te kijken en niet te omzeilen. De verslaving is er vóór jou… ze kan je de weg wijzen naar de plekken waar je ten diepste zou willen zijn.

Deze blog is geschreven door Juriaan Galavazi voor Holistik.nl